Science Daily
Ngày: Ngày 23 tháng 1 năm 2020
Nguồn: Đại học Y Washington
Xuất bản vào ngày 23 tháng 1 trên tạp chí Nature Metabolism
Tóm lược: Chế độ ăn giàu protein có thể giúp mọi người giảm cân và săn chắc cơ bắp, nhưng một nghiên cứu mới trên chuột cho thấy có một nhược điểm: Chúng gây ra sự hình thành nhiều mảng bám [1] trong động mạch. Hơn nữa, nghiên cứu mới cho thấy chế độ ăn giàu protein thúc đẩy mảng bám không ổn định - loại dễ bị vỡ nhất và gây ra tình trạng xơ cứng động mạch. Nhiều mảng bám tích tụ trong động mạch, đặc biệt nếu nó không ổn định sẽ làm tăng nguy cơ đau tim.
Trưởng nhóm nghiên cứu – PGS.TS Babak Razani cho biết: "Có những lợi ích giảm cân rõ ràng đối với chế độ ăn giàu protein nên đã thúc đẩy sự phổ biến của nó trong những năm gần đây". "Nhưng các nghiên cứu trên động vật và một số nghiên cứu dịch tễ học lớn ở người đã cho thấy mối liên hệ giữa chế độ ăn giàu protein với các vấn đề về tim mạch. Chúng tôi quyết định xem xét liệu có thực sự có mối liên hệ nhân quả giữa chế độ ăn giàu protein và việc làm cho sức khỏe tim mạch xấu đi hay không."
Họ đã nghiên cứu trên những con chuột được cho ăn chế độ ăn nhiều chất béo để cố tình gây xơ vữa động mạch, hoặc tích tụ mảng bám trong động mạch. Một số con chuột nhận được chế độ ăn nhiều chất béo và giàu protein trong khi những con chuột khác được cho ăn một chế độ giàu chất béo nhưng ít protein để so sánh.
Để xem protein có ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch hay không, họ đã tăng gấp ba lượng protein mà chuột nhận được trong chế độ ăn giàu chất béo, giàu protein (giữ cho lượng chất béo không đổi). Protein đã gia tăng lượng calo từ 15% đến 46% cho những con chuột này.
Kết quả là ở những con chuột có chế độ ăn giàu chất béo, giàu protein thì trong động mạch của chúng phát triển mảng bám nhiều hơn 30% so với những con chuột có chế độ ăn nhiều chất béo với lượng protein bình thường. Nhưng đồng thời, nhóm chuột với lượng protein bình thường thì không tăng cân, còn những con chuột thuộc nhóm nhiều protein thì béo lên.
Nghiên cứu này cho thấy cách thức và lý do tại sao protein trong chế độ ăn uống dẫn đến sự phát triển của các mảng bám không ổn định.
Mảng bám là nơi chứa hỗn hợp chất béo, cholesterol, canxi và tế bào chết. Nhóm nghiên cứu của Razani và các nhóm khác đã chỉ ra rằng các tế bào miễn dịch được gọi là đại thực bào hoạt động để làm sạch mảng bám trong động mạch. Nhưng môi trường bên trong mảng bám có thể lấn át các tế bào này và khi các tế bào đó chết đi, chúng làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn, góp phần tích tụ và làm tăng độ phức tạp của mảng bám.
Nhiều tế bào chết trong lõi của mảng bám làm cho mảng bám cực kỳ không ổn định và dễ bị vỡ. Khi máu chảy qua mảng bám, với áp lực đó - đặc biệt là trong bối cảnh huyết áp cao - gây ra nhiều căng thẳng cho mạch máu. Nó là công thức cho một cơn đau tim.
Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các axit amin dư thừa từ chế độ ăn giàu protein kích hoạt một loại protein trong các đại thực bào, gọi là mTOR [2]. Các tín hiệu từ mTOR đã tắt khả năng của các tế bào là làm sạch các chất thải độc hại của mảng bám và điều này gây ra một chuỗi các sự kiện dẫn đến cái chết của đại thực bào. Đặc biệt là các axit amin leucine và arginine. Leucine có nhiều ở thịt đỏ so với cá hoặc thực vật.
-----------------------------------
Chú thích:
[1] Mảng bám là nơi chứa hỗn hợp chất béo, cholesterol, canxi và tế bào chết. Nó tích tụ theo thời gian, làm cho các động mạch trở nên cứng hơn và hẹp hơn sẽ làm tăng nguy cơ đau tim
[2] mTOR là một loại protein, được kích hoạt do các axit amin dư thừa từ chế độ ăn giàu protein